عسل خالص از جمله ارزشمند‌ترین مواد غذایی است، که سرشار از سودمند‌ترین مواد حیاتی اعم از مواد آلی، معدنی، قند‌های طبیعی و انواع ویتامین‌ها می‌باشد. برای تولید عسل طبیعی، زنبورعسل شهد بهترین گل‌ها را مکیده و پس از افزودن انواع آنزیم‌ها و انجام چند کنش شیمیایی، شهد آن‌ها را تبدیل به مایعی خوشبو، نشاط آور، نیروزا و شفابخش به نام عسل می‌کند.
معمولا، همه دوست دارند هنگام خرید عسل از اصل و خالص بودن آن اطمینان پیدا کنند. اما آیا واقعا راهی برای تشخیص عسل خالص از عسل تقلبی وجود دارد؟ بعضی از مصرف‌کنندگان عسل، نشانه‌هایی را در نظر دارند که نشان‌دهنده عسل طبیعی از عسل تقلبی است. گروهی از مردم این تصور را دارند که اگر عسلی بلورین، کدر و ته‌نشین شده باشد، یعنی آن عسل تقلبی است. از نظر آن‌ها عسل خالص، سالم و طبیعی همواره ظاهری صاف و شفاف دارد.
بعضی دیگر از مصرف‌کنندگان عسل، برای تشخیص نوع خالص و طبیعی آن، به رنگ و غلظت عسل استناد می‌کنند. آن‌ها عسل خالص را عسلی می‌دانند که به رنگ کهربایی تیره همچون عقیق باشد. همچنین باید غلظت زیادی داشته و سفت باشد. از نظر آن‌ها عسل طبیعی باید کش بیاید و پس از یک روز ماندگاری در یخچال، بلورین نشود. نشانه دیگری که آن‌ها را درباره عسل اصلی مطمئن می‌کند، آن است که اگر عسل از قاشقی سرازیر شد، به صورت باریکه‌ای پیوسته باشد و قطع نشود.
البته افرادی نیز وجود دارند که از برخی ترفندها برای شناسایی عسل طبیعی استفاده می‌کنند. آن‌ها کبریتی در کنار عسل روشن می‌کنند یا از عسل روی روزنامه می‌ریزند. آن‌ها معتقدند با این کار می‌توانند عسل طبیعی و خالص را تشخیص دهند. البته پایه و اساس چنین ترفندهایی مشخص نیست و عسل‌شناسان نیز این ترفندها را به هیچ عنوان قبول ندارند.
هر چند که از نظر کارشناسان تغذیه، شناسایی عسل طبیعی و تقلبی با این روش‌ها به سادگی میسر نیست. بنابراین اگر بخواهیم به طور دقیق متوجه اصل بودن عسل بشویم، باید آن را در آزمایشگاه‌های مخصوص و با دستگاهی به نام «رفراکتومتر» آزمایش کنیم.
با این حال، ما در ادامه این مقاله به معرفی تمام ترفندهایی که برای شناسایی عسل طبیعی از تقلبی وجود دارد، می‌پردازیم. هر چند که ممکن است، استفاده از این ترفندها تا حدودی نیاز شما را برطرف کند، اما باز هم برای اطمینان از خرید یک عسل اصلی، بهترین کار مراجعه به یک تولیدکننده معتبر است.
باماسالمین با داشتن زنبورستان‌های اختصاصی و تولید عسل‌های طبیعی، به شما این اطمینان را می‌دهد که بهترین و خالص‌ترین عسل ها را به دست شما می‌رساند. در ادامه این مقاله، برای آشنایی بیشتر شما، ابتدا درباره هویت عسل طبیعی و تقلبی صحبت خواهیم کرد، سپس به معرفی ترفندهای خانگی موجود برای شناسایی عسل می‌پردازیم.
عسل خالص طبیعی و تقلبی چیست؟
عسل خالص و طبیعی در کارخانه یا کارگاه تولید نمی‌شود، بلکه در مزارع و زنبورستان‌های واقع در طبیعت تولید می‌شود. در واقع کندوهای عسل خالص و طبیعی در کنار باغ‌ها و طبیعت پر از گیاه واقع می‌شوند. عسل خالص توسط زنبورهایی تولید می‌شود، که از شهد گل‌ها تغذیه می‌کنند.
در فرآیند تولید عسل طبیعی هیچ نوع ماده مصنوعی و دخالت انسانی برای افزایش عسل تولیدی توسط زنبورها به کار نمی‌رود. توجه داشته باشید، که بسیاری از عسل‌های موجود در فروشگاه‌های تجاری معمولا هرگز طبیعی و ارگانیک نیستند و اغلب در فرآیند تولید آن‌ها از موادی مصنوعی همچون شکر استفاده شده است.
در عسل تقلبی معمولا ناخالصی وجود دارد. حالا این ناخالصی می‌تواند یا شامل موادی مانند، شکر یا شربت قند باشند و یا با ملاس، آرد، دکستروز و نشاسته ایجاد شود. معمولا در تولید عسل تقلبی برای تولید سریع‌تر عسل توسط زنبورها، به جای شهد گل‌ها، از این مواد ناخالص استفاده می‌شود.
ترفندهایی خانگی برای تشخیص عسل طبیعی و تقلبی
برای تشخیص عسل خالص و طبیعی از عسل تقلبی، راه‌های مختلفی وجود دارد. البته بسیاری از ترفندها و آزمایش‌های خانگی برای تشخیص عسل طبیعی به طور دقیق نمی‌توانند نتیجه را به ما نشان دهند. به علاوه با انجام یک یا دو آزمایش، هرگز نمی‌توانیم به اصل یا غیر اصل بودن عسل پی ببریم. اگر بخواهیم از ترفندهای خانگی برای تشخیص اصل بودن عسل خالص استفاده کنیم، باید حداقل سه ترفند خانگی را امتحان کنیم و در صورت گرفتن پاسخ مثبت از آن‌ها، با خیالی آسوده از مزایای این خوراکی سودمند برای سلامتی بهره ببریم.
تشخیص عسل طبیعی با انگشت شست
برای تشخیص عسل خالص از عسل تقلبی با انگشت شست، یک مقدار بسیار کوچک از عسل را روی شست خود بریزید. سپس چند ثانیه منتظر بمانید. اگر دارای ناخالصی باشد، بر روی انگشت شما جمع یا پخش می‌شود. جالب است، که عسل خالص بدون کوچک‌ترین تغییری بر روی انگشت شست شما باقی خواهد ماند. این ترفند، یکی از آسان‌ترین راه‌های تشخیص عسل اصل و طبیعی است.
تشخیص عسل خالص توسط لیوان آب
برای تشخیص عسل طبیعی، می‌توانید یک لیوان را پر از آب کنید و سپس یک قاشق چایخوری از عسل را به آن اضافه کنید. پس از این کار عسل تقلبی، مصنوعی و غیر طبیعی در آب حل خواهد شد، اما عسل اصل در لیوان ته‌نشین و جمع خواهد شد و به راحتی حل نمی‌توان آن را حل کرد.
تشخیص عسل اصل از تقلبی با کبریت
عسل ارگانیک معمولا قابل اشتعال است. برای آزمایش عسل با استفاده از این خاصیت، یک ترفند جالب وجود دارد. در ابتدا یک چوب کبریت خشک را از قوطی آن خارج کنید و سر گوگردی آن را به مقداری عسل آغشته کنید. پس از این کار، سعی کنید، چوب کبریت را با کشیدن به کنار جعبه روشن کنید. اگر عسلی که خریده‌اید طبیعی باشد، کبریت به راحتی روشن خواهد شد. اما در مورد عسل‌های غیراصل، کبریت به هیچ عنوان روشن نخواهد شد. جالب است بدانید که ناخالصی در عسل تقلبی، به خصوص اگر ناخالصی ناشی از رطوبت باشد، باعث غیرقابل اشتعال شدن عسل می‌شود.
تشخیص عسل طبیعی با یک لیوان آب و سرکه
ترفند دیگری که برای تشخیص عسل خالص از ناخالص وجود دارد، آن است که مقداری آب را با دو تا سه قطره سرکه مخلوط و کمی عسل به محلول آب و سرکه اضافه کنید. پس از مخلوط کردن عسل با سرکه، در صورتی که شاهد ماده‌ای فوم مانند شدید، یعنی عسلی که خریده‌اید ناخالص و تقلبی است.
تشخیص عسل خالص با استفاده از زرده تخم مرغ
اگر عسل خالص را با زرده تخم مرغ مخلوط کنید، پس از ترکیب شدن، ظاهر زرده طوری به نظر می‌رسد که انگار پخته است. اما عسل تقلبی به هیچ عنوان با زرده تخم مرغ مخلوط و ترکیب نمی‌شود.
تشخیص عسل طبیعی با چشیدن مزه آن
معمولا افرادی که در خرید و استفاده از عسل حرفه‌ای‌تر هستند، می‌توانند عسل اصل و تقلبی را از مزه آن تشخیص دهند. طعم عسل طبیعی معمولا در کم‌تر از یک دقیقه محو می‌شود، اما در مورد عسل تقلبی اینطور نیست. عسل تقلبی به علت داشتن شکر، طعم پایدارتری دارد و مزه آن مدت زمان بیشتری در دهان باقی می‌ماند.
تشخیص عسل اصل به کمک دستمال کاغذی
برای استفاده از این ترفند در تشخیص عسل اصل از تقلبی، باید مقدار بسیار کمی از عسل را بر روی دستمال کاغذی و یا دستمال حوله‌ای بریزید. پس از انجام این کار، کمی آب بر روی دستمال کاغذی بریزید. اگر عسل روی دستمال با آب رقیق شود و بر روی دستمال لکه‌ای از آن باقی بماند، بدان معناست که عسل تقلبی و ناخالص است. اما در صورتی که عسل جذب دستمال نشود، یعنی عسلی که خریداری کرده‌اید طبیعی و ارگانیک است.
آیا عسل‌ها تاریخ انقضا دارند و فاسد می‌شوند؟
عسل یک خوراکی مفید و پرخاصیت است، که معمولا فاسد نمی‌شود. اگر پس از خریداری عسل، به روش درستی از آن نگهداری کنید، هیچ‌وقت منقضی نخواهد شد و همیشه می‌توانید مانند روز اول از خواص آن بهره گیرید. براساس گفته‌های کارشناسان عسل‌شناس، عسل طبیعی در شرایط نامناسب کریستاله می‌شود. به این کریستاله شدن عسل در اصطلاح «رس کردن» گفته می‌شود. باز هم تاکید می‌کنیم که خوشبختانه عسل خالص و طبیعی به هیچ عنوان فاسد نمی‌شود.
بهترین راه نگهداری از عسل خالص چیست؟
زمانی که از کیفیت و اصل بودن عسل خود مطمئن شدید، باید به روش درست نگهداری از آن فکر کنید. برای نگهداری صحیح از عسل، بهتر است آن را در ظروف شیشه‌ای و یا پلاستیکی بهداشتی بریزید. عسل را باید در جای خنک و به دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری کنید. فراموش نکنید، که نگهداری از عسل ارگانیک در یخچال باعث سفت شدن و بلوری شدن آن می‌شود. به علاوه، نگهداشتن ظرف عسل در مکانی گرم در بلند مدت، طعم و رنگ عسل را تغییر می‌دهد و از کیفیت آن می‌کاهد.
چرا بعضی از عسل‌ها شکرک می‌زنند؟
حتما شما هم تا به حال با شکرک زدن عسل‌ها مواجه شده‌اید. درباره ساختار عسل بهتر است بدانید، که عسل طبیعی به دلیل داشتن دیاستاز پس از مدتی ته‌نشین می شود. پیش‌تر گفتیم که وقتی چنین شرایطی برای عسل پیش می‌آید، اصطلاحا می‌گویند: «رس زده است». این حالت بدان معناست، که ذرات قند موجود در عسل متبلور می‌شود و عسل مانند روغن نباتی به حالت سفت و جامد درمی‌آید.
تفاوت این حالت عسل با شکرک زدن، آن است که بلورهای عسل رس زده خیلی ریز تر از بلورهای شکرک در انواع مربا است. در مجموع، عوامل محیطی بسیاری از قبیل رطوبت، دما و ترکیبات تشکیل‌دهنده عسل، ممکن است باعث ایجاد پدیده شکرک زدگی بشود.
شکرک زدن همچنین به درصد بالای مواد قندی و آنزیم‌های دیاستاز موجود در عسل نیز بستگی دارد، زیرا باعث جذب ذرات موجود در عسل و ته‌نشینی و کدورت آن می‌شود. البته چنین خاصیتی در عسل‌های طبیعی بیشتر دیده می شود.
